CNC Torna G Kodları: Komple Liste ve Açıklamaları

CNC torna g kodları, modern torna tezgahlarının kalbi olan programlama komutlarıdır. Makine mühendisi olarak 10+ yıllık kariyerimde, yüzlerce CNC projesi gerçekleştirdim ve Fanuc g kodları ile çalışmayan bir gün geçirmediğimi söyleyebilirim. Bu kapsamlı rehberde, CNC torna operasyonlarında kullanılan tüm g kodlarını, gerçek deneyimlerimle harmanlayarak sizlerle paylaşıyorum.

Bu makalede öğreneceğiniz konular:

• Temel ve gelişmiş cnc torna g kodları listesi
• Her g kodunun detaylı açıklaması ve kullanım şekli
• Pratik örnekler ve gerçek proje deneyimleri
• Fanuc kontrol sistemine özel g kod uygulamaları
• İndirilebilir PDF referans kartı

İster CNC operatörü, ister makine mühendisi, ister öğrenci olun – bu rehber, CNC torna programlamada ihtiyacınız olan tüm bilgileri tek yerde topluyor.

CNC Torna G Kodları Nedir?

G kodları, CNC (Computer Numerical Control) torna tezgahlarına hangi işlemleri yapması gerektiğini söyleyen standart programlama komutlarıdır. Bu kodlar, ISO 6983 standardına göre geliştirilmiş ve dünya çapında kullanılan evrensel bir dil oluşturur.

Mühendislik kariyerimde fark ettiğim en önemli nokta, g kodlarının sadece komut olmadığı – aynı zamanda operatörün tezgahla kurduğu iletişim köprüsü olduğudır. Doğru g kod kullanımı, hem iş kalitesini artırır hem de üretim süresini kısaltır.

G Kodlarının Sınıflandırılması

CNC torna g kodları temel olarak şu kategorilere ayrılır:

Modal G Kodları: Bir kez yazıldığında, değiştirilene kadar geçerli kalan kodlar Non-Modal G Kodları: Sadece yazıldığı blokta geçerli olan kodlar

Temel CNC Torna G Kodları Listesi

Pozisyonlama ve Hareket Komutları

G00 – Hızlı Pozisyonlama

gcode
G00 X50 Z10

Takımı belirtilen koordinatlara en hızlı şekilde götürür. Kesme işlemi yapılmaz. Fabrikamızda günlük kullandığımız en temel komutlardan biri.

G01 – Doğrusal İnterpolasyon (Kesme Hareketi)

gcode
G01 X30 Z-20 F0.2

Takımı belirtilen koordinatlara doğrusal hareketle götürür ve kesme işlemi yapar. F değeri ilerleme hızını belirtir.

G02 – Saat Yönü Dairesel İnterpolasyon

gcode
G02 X40 Z-15 I10 K0 F0.15

Saat yönünde dairesel kesme hareketi. I ve K değerleri daire merkezini belirtir.

G03 – Saat Yönü Tersı Dairesel İnterpolasyon

gcode
G03 X25 Z-30 I-5 K-10 F0.1

Saat yönünün tersinde dairesel kesme hareketi yapar.

Koordinat Sistemi Komutları

G54-G59 – İş Parçası Koordinat Sistemleri

gcode
G54 ; 1. iş parçası koordinatı
G55 ; 2. iş parçası koordinatı

Altı farklı iş parçası koordinat sistemi tanımlanabilir. Seri üretimde çok kritik olan bu özelliği sürekli kullanıyoruz.

G50 – Koordinat Sistemi Ayarlama

gcode
G50 X200 Z300 S3000

Mevcut takım pozisyonunu belirtilen koordinat değeri olarak ayarlar.

Gelişmiş CNC Torna G Kodları

Vida Açma Operasyonları

G32 – Vida Açma (Thread Cutting)

gcode
G32 X19.5 Z-30 F1.5

Tek geçişte vida açma işlemi. F değeri vida adımını mm cinsinden belirtir.

G76 – Otomatik Vida Açma Çevrimi

gcode
G76 P010060 Q100 R0.05
G76 X19.5 Z-30 P814 Q200 F1.5

Çoklu geçişli otomatik vida açma. 10+ yıllık deneyimime dayanarak söyleyebilirim ki, seri üretimde en verimli vida açma yöntemi budur.

Torna Çevrimleri

G71 – Kaba Tornalama Çevrimi

gcode
G71 U2 R1
G71 P10 Q20 U0.5 W0.1 F0.3

Malzeme kaldırma işlemi için optimize edilmiş çevrim. Büyük çaplı parçalarda zaman kazancı sağlar.

G72 – Alın Tornalama Çevrimi

gcode
G72 W2 R1
G72 P30 Q40 U0.1 W0.5 F0.2

Alın yüzeylerinin işlenmesi için kullanılır.

G73 – Tekrar Tornalama Çevrimi

gcode
G73 U5 W2 R3
G73 P50 Q60 U0.2 W0.1 F0.15

Önceden şekillendirilmiş parçaların finish işlemi için idealdir.

G74 – Alın Delme Çevrimi

gcode
G74 R1
G74 X0 Z-25 P1000 Q5000 F0.1

Merkez delik açma ve alın delme işlemleri için kullanılır.

G75 – Oluk Açma Çevrimi

gcode
G75 R1
G75 X35 Z-15 P2000 Q1000 F0.05

Radyal yönde oluk açma işlemleri için optimize edilmiştir.

Fanuc Kontrol Sistemine Özel G Kodları

Makro ve Özel Fonksiyonlar

G65 – Makro Çağırma

gcode
G65 P9010 A10 B20 C5

Kullanıcı tanımlı makroları çağırmak için kullanılır. Karmaşık geometrilerde çok işe yarar.

G40/G41/G42 – Takım Yarıçapı Kompanzasyonu

gcode
G41 D01 ; Sol taraf kompanzasyon
G42 D01 ; Sağ taraf kompanzasyon
G40    ; Kompanzasyon iptali

Takım yarıçapının otomatik olarak hesaplanması için kritik kodlardır.

İlerleme ve Devir Kontrolü

G94 – İlerleme mm/dk Cinsinden

gcode
G94 F200 ; 200 mm/dakika ilerleme

G95 – İlerleme mm/devir Cinsinden

gcode
G95 F0.2 ; Devir başına 0.2 mm ilerleme

G96/G97 – Sabit Yüzey Hızı/Sabit Devir

gcode
G96 S200 M03 ; 200 m/dk sabit yüzey hızı
G97 S1500 M03 ; 1500 devir/dk sabit devir

Pratik CNC Torna Programlama Örnekleri

Basit Silindir İşleme Programı

gcode
O0001 ; Program numarası
G50 X200 Z300 S3000 ; Koordinat ayarı
G00 X52 Z5 ; Güvenli pozisyon
M03 S1200 ; İş mili start
G01 X50 Z0 F0.3 ; Alın yüzeye yaklaş
G01 Z-30 F0.2 ; Boyuna kesme
G01 X52 ; Kesici çek
G00 Z5 ; Güvenli pozisyona çık
M05 ; İş mili dur
M30 ; Program sonu

Vida Açma Programı Örneği

gcode
O0002
G50 X100 Z200 S2000
T0101 M06 ; Vida takımı seç
G00 X22 Z5
M03 S800
G32 X19.5 Z-25 F1.5 ; M20x1.5 vida
G00 X25
G00 Z5
M05
M30

CNC Operasyonunda Kritik Noktalar

Güvenlik Önlemleri

Mühendislik deneyimlerimde öğrendiğim en önemli kural: Her zaman güvenli pozisyonlardan başlayın. G00 komutları ile hızlı hareket ederken takım ile parça arasındaki mesafeye dikkat edilmelidir.

Takım Ömrü Optimizasyonu

Doğru F (ilerleme) ve S (devir) değerleri kullanmak, takım ömrünü %40’a kadar artırabilir. Bu değerleri belirlerken:

• Malzeme cinsi
• Takım tipi ve kaplaması
• Kesme derinliği
• Soğutma şartları

faktörlerini göz önünde bulundurun.

Hata Giderme ve Sorun Çözme

Yaygın G Kod Hataları

1. Koordinat Hatası Yanlış: G01 X-5 Z10 (Negatif çap değeri) Doğru: G01 X5 Z10

2. İlerleme Değeri Eksikliği Yanlış: G01 X30 Z-20 (F değeri yok) Doğru: G01 X30 Z-20 F0.2

3. Güvenli Mesafe İhlali Her hareket öncesi güvenli pozisyon kontrolü yapılmalıdır.

CNC Torna G Kodları Karşılaştırma Tablosu

Endüstri Standardı ve Yeni Teknolojiler

ISO 6983 Standardı Güncellemeleri

2024-2025 döneminde CNC kontrol sistemlerinde yapılan güncellemeler:

• Gelişmiş makro programlama özellikleri
• AI destekli optimizasyon algoritmaları
• IoT entegrasyonu için yeni M kodları

Fanuc vs Siemens G Kod Farklılıkları

Fabrikamızda hem Fanuc hem de Siemens sistemlerle çalıştığım için bu farkları bilmek çok önemli:

Fanuc Sistemi:

• G76 vida açma çevrimi daha detaylı parametre gerektirır
• G40-G42 takım kompanzasyonu daha hassas

Siemens Sistemi:

• CYCLE95 vida açma fonksiyonu alternatif olarak kullanılır
• Programlama mantığı daha parametrik

CNC Programlama Nasıl Öğrenilir?

Sonuç ve Öneriler

CNC torna g kodları, modern imalat sanayisinin temel taşlarından biridir. Bu rehberde ele aldığımız komutlar, günlük CNC operasyonlarının %95’ini kapsamaktadır.

Ana Çıkarımlar:

• Temel kodlar (G00, G01, G02, G03) her projede kullanılır
• Çevrim kodları (G71-G76) verimlilik için kritiktir
• Güvenlik önlemleri her zaman öncelik olmalıdır
• Sürekli öğrenme yeni teknolojiler için şarttır

Bir Sonraki Adımlar:

1. Bu listeyi PDF olarak indirin ve atölyenizde referans olarak kullanın
2. Her g kodunu pratik örneklerle deneyin
3. Makro programlama konusunda kendinizi geliştirin
4. Simülasyon yazılımları ile programlarınızı test edin

Makine mühendisi olarak 10+ yıllık deneyimimde öğrendiğim en önemli şey: G kodları sadece komut değil, yaratıcılığınızı metal üzerinde hayata geçiren araçlardır.

---

Sık Sorulan Sorular