Temel Bilgiler

Metrik Diş Tablosu

Metrik diş tablosu, tasarımlarınızda sıkça göz atmamız gereken tabloların başında gelir. Tasarladığımız makine parçalarında kılavuz çekmek istediğimizde mutlaka bu tabloda yer alan standart değerleri kullanmamız gerekir. (Tasarıma göre özel diş kullanmamız gerekmiyorsa.) Bu içerikte standart metrik diş tablosuna erişebileceksiniz.

Neden Metrik Diş Tablosu Kullanmalıyım?

Yaptığımız tasarımda standart metrik cıvata kullanacaksak piyasada kolay bulabileceğimiz tüm metrik civata ölçüleri standart metrik diş tablosundaki gibidir. Eğer tasarımınızı Amerikan birim sistemine göre tasarlıyorsanız o zamanda standardı sağlamak için withword diş tablosu kullanmanız gerekir.

Özel bir durumdan dolayı standart dışı metrik civata ölçüleri kullanmamız gerekmiyorsa tablo harici yaptığımız bir tasarım hem yanlış olacak hem de maliyeti yüksek bir iş ortaya çıkartacaktır.

Metrik Diş Ölçüleri

Metrik Diş Tablosu Temel Bilgiler
ANMA ÇAPI D=dADIM PDIŞ VİDA DİŞ DİBİ d1İÇ VİDA DİŞ DİBİ D1MATKAP ÇAPIBÖLÜM ÇAPI d2=D2DIŞ VİDA DİŞ YÜKSEKLİĞİ
h3
İÇ VİDA DİŞ YÜKSEKLİĞİ
h1
M10,250,6930,7290,750,6380,1530,135
M20,401,5091,5671,601,7400,2450,217
M2,50,451,9482,0132,102,2080,2760,244
M30,502,3872,4592,502,6750,3070,271
M3,50,602,7642,8502,903,1100,4680,325
M40,703,1413,2423,303,5450,4290,379
M4,50,753,5803,6883,704,0130,4600,406
M50,804,0194,1344,204,4800,4910,433
M61,004,7734,9175,005,3500,6130,541
M81,256,4666,6476,807,1880,7670,677
M101,508,1608,3768,509,0260,9200,812
M121,759,85310,10610,2010,8631,0740,947
M142,0011,54611,83512,0012,7011,2271,083
M162,0013,54613,83514,0014,7011,2271,083
M182,5014,93315,29415,5016,3761,5341,353
M202,5016,93317,29417,5018,3761,5341,353
M222,5018,93319,29419,5020,3761,5341,353
M243,0020,31920,75221,0022,0511,8401,624
M273,0023,31923,75224,0025,0511,8401,624
M303,5025,70626,21126,5027,7272,1471,894
M333,5028,70629,21129,5030,7272,1471,894
M364,0031,09331,67032,0033,4022,4542,185
M394,0034,09334,67035,0036,4022,4542,165
M424,5036,47937,12937,5039,0772,7602,436
M454,5039,47940,12940,5042,0772,7602,436
M485,0041,86642,58743,0044,7523,0672,706
M525,0045,86646,58747,0048,7523,0672,706
M565,5049,25250,04650,5052,4283,3742,977
M605,5053,25254,04655,0056,4283,3742,977
M646,0056,63957,50558,0060,1033,6813,248
Standart metrik diş ölçüleri kullanmak mastar, hırdavat ve takım ölçüleri için önemlidir. Standart ölçüler kolaylıkla bulunabilir.

Özel Diş Ölçülerini Ne Zaman Kullanmalıyım?

Tasarımlarımızda her zaman standart metrik vida tablosundaki verileri kullanmak istemeyebiliriz. Buna tasarımcının metrik dişi kullanacağı yere göre karar vermesi gerekir. Örneğin ben titreşimin fazla olduğu yerlerde standart metrik diş tablosundaki adım değerinin bir küçüğünü seçmekteyim. Metrik vida tablosunda standart olarak M10x1,5mm olan ölçüyü M10x1mm vida ölçülerini kullanmaktayım.

Doğru Matkap Çapı Nasıl Seçilir?

Metrik diş tablosunda yer alan matkap çaplarını kullanmak dişin doğru olması açısında çok önemlidir. Bunu bir örnekle anlatmak gerekirse 10mm kalınlığındaki bir sacı su jeti ile kestirdiğimizi varsayalım. Sacın içindeki bir noktaya M12 standart diş açacağız. O zaman kesime vereceğimiz çizimde metrik diş tablosundaki matkap çapına göre delik çapı vermemiz gerek. Tabloya baktığımızda M12 için matkap çapı 10,2mm gözükmekte. O zaman su jeti ile kesim esnasında deliği 10.2mm çapında açmamız gerek.

Plazma veya lazer kesim yapıp daha sonra diş açacağınız parçalarda metrik diş tablosundaki matkap çapından daha küçük ölçüde delik açmayı ve daha sonra metrik diş tablosundaki matkap çapı ile deliği ölçüsüne getirmeyi unutmayın.

Bu içeriğin konusu olmasa da önemli bir konudan bahsetmek istiyorum. Eğer sac parçanın kesimini lazer ve plazma kesim tezgahlarında yapıyorsak dikkat etmemiz gereken başka bir önemli konu var. Lazer ve plazma kesim tezgahları parçayı yüksek ısılar ile kestiğinden kestikleri noktalarda malzemenin sertleşmesine yol açmaktadır. Sertleşmiş bir yüzeye diş açmak kolay olmayacağından standart matkap çapından daha küçük çapta bir delik lazer veya plazma tezgahında açılacak daha sonra o sertliğe uygun bir matkap ile deliğin metrik diş tablosundaki matkap çapına uygun şekilde genişletilmesi gerekmektedir.

Dilerseniz kama ölçüleri için hazırladığım içeriğe de göz atabilirsiniz.
https://tahaozel.com/kama-olculeri-kama-kanali-nasil-acilir/

Cıvataların tarihi hakkında detaylı bilgi almak isterseniz vikipedi içeriğine göz atabilirsiniz.
https://tr.wikipedia.org/wiki/C%C4%B1vata

Google’da en çok arama yapılan soruların cevabını sizlere aşağıda vermeye çalıştım.

Metrik Vida Nedir?

Metrik cıvata ölçüleri için bazen metrik vida ölçüleri de denebilmektedir. Ancak vida ile cıvata tarasında önemli bir fark vardır. Cıvatalar mutlaka somun ile veya diş çekilmiş bir parça ile kullanılmalıdır. Ancak vidalar için böyle bir zorunluluk yoktur. Somun olmadan direk parçaya sıkılıp sökülebilir.

Metrik Cıvata Tablosu

Metrik cıvata ölçüleri ile metrik diş tablosu aynı tablodur. Yukarıdaki ölçüleri civata için de kullanabilirsiniz. Metrik somun ölçüleri ve metrik vida tablosu da aynı şekildedir.

Kılavuz Matkap Çapları

Kılavuz matkap çapları deliğe çekilecek dişler için çok önemlidir. Büyük veya küçük olması bir çok sorun ortaya çıkartır. B yüzden metrik diş tablosundaki matkap çapı bölümündeki matkap çapı kılavuz matkap çapı olarak kullanılmalıdır.

Tij ve Saplama Ölçüleri

Standart tij ölçüleri ve standar saplama ölçüleri yukarıdaki metrik diş tablosundaki değerler ile aynıdır.

Taha ÖZEL

Makine Mühendisliği adına güzel bir Türkçe kaynak oluşturmak için bildiklerimi ve tecrübelerimi sizlerle paylaşıyorum.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Reklam Engelleyici Algılandı

Lütfen reklam engelleyiciyi kapatarak tekrar deneyiniz.